🐏 Bakterie W Moczu U Dziecka Forum

Ważne Ból lub pieczenie podczas oddawania moczu nie zawsze świadczą o zakażeniu układu moczowego. Takie objawy mogą być wynikiem zapalenia cewki moczowej (w następstwie zakażenia przenoszonego drogą płciową wywołanego najczęściej przez dwoinki rzeżączki lub chlamydie), a u kobiet również wynikiem zapalenia pochwy, najczęściej na tle grzybiczym (występują upławy, ból Jeśli bakterie pojawiają się również w moczu, ich kolonizację trzeba uznać za masywną. Podczas porodu u kobiety z paciorkowcem stosuje się śródporodową antybiotykoterapię, aby nie dopuścić do zakażenia dziecka. Matce podaje się dożylnie antybiotyk. GBS ujemny – oznacza, że w pochwie kobiety nie ma zakażenia GBS. 82 poziom zaufania. Witam serdecznie. W podanym przez Panią badaniu ogólnym moczu zwraca uwagę leukocyturia - zwiększone wydalnie leukocytów oraz duża ilość bakterii w osadzie moczu. Nieprawidłowości te mogą świadczyć o infekcji dróg moczowych. Jeżeli nie występują typowe objawy zakażenia takie jak: dolegliwości bólowe W moczu zdrowego człowieka mogą występować pojedyncze bakterie i nie stanowi to żadnych nieprawidłowości. Natomiast niepokój powinna budzić zwiększona liczba bakterii w moczu, co jest określane jako bakteriuria lub bakteriomocz. Zamieszczone przez picaporte. Kochana, masz w moczu białko, pasma śluzu i bakterie. Na szczęście leukocyty w normie, więc raczej nie jest to zapalenie. Nie denerwuj się, powtórz badanie moczu. Jak masz możliwość to 2-3 x dziennie mierz ciśnienie. Posiew moczu u dzieci Sposób pobrania moczu u dziecka jest bardzo ważny - najczęstsza przyczyna błędnych rozpoznań Nie należy pobierać do przyklejanych sterylnych woreczków - 85% wyników fałszywie dodatnich Rodzice musza być pouczeni przez lekarza, pobranie ze środkowego strumienia jest Bakterie – w prawidłowym osadzie moczu powinny być nieobecne. Jakakolwiek ich ilość, zwłaszcza z leukocyturią i krwinkomoczem, jest wskazaniem do wykonania posiewu moczu. Nabłonki płaskie – w prawidłowym osadzie moczu nie powinno być ich więcej niż 3-5 w polu widzenia. Ich większa ilość świadczy zwykle o infekcji w drogach Ciemny mocz, brunatny mocz, brązowy mocz może oznaczać obecność hemoglobiny w moczu, co jest stanem nieprawidłowym. Ciemna barwa moczu może mieć przyczynę w obecności krwi w moczu. Ciemny mocz rano oraz ciemny mocz po alkoholu zazwyczaj jest zjawiskiem normalnym. Co oznacza ciemny mocz w ciąży lub ciemny mocz u dziecka? Wykrycie innych bakterii sugeruje istnienie wady układu moczowego. Inne przyczyny zapalenia pęcherza u dzieci to: wady wrodzone w obrębie układu moczowego, zaburzenia funkcji pęcherza, zaparcie lub problemy z trzymaniem stolca, nieprawidłowości w oddawaniu moczu – np. zbyt częsta lub zbyt rzadka mikcja. Zapalenie pęcherza może mieć Jeśli podczas rutynowego badania moczu u dziecka zostaną wykryte liczne bakterie w moczu, zachodzi konieczność konsultacji z lekarzem pediatrią. W przypadku gdy lekarz stwierdzi bakteryjne zakażenie układu moczowego u naszej pociechy, konieczna jest antybiotykoterapia. Badanie ma wykazać, czy w moczu nie pojawiły się: cukier, białko i ciała ketonowe. Obecność cukru w moczu może wskazywać na cukrzycę ciążową. Białko w moczu może świadczyć o infekcji pęcherza lub nerek (bywa też objawem tzw. zatrucia ciążowego groźnego dla ciebie i twojego dziecka). Ciała ketonowe w moczu często Azotyny w moczu u dziecka – objawy. Azotyny w moczu u dziecka najczęściej związaną są z infekcją bakteryjną, która wywołuje konkretne objawy – to ból podczas oddawania moczu, ból w podbrzuszu, gorączka, płaczliwość i marudność, zwiększona senność, a także zmniejszenie apetytu. U niektórych dzieci występują również vZddY. Fot. Tempura / Getty Images Bakterie w moczu dziecka można podejrzewać po obecności wielu objawów klinicznych, choć często nieswoistych. Występowanie bakterii w moczu świadczy o wyniku nieprawidłowym lub fałszywie dodatnim i wówczas wymaga powtórzenia. Bakterie w moczu można wykryć na podstawie badania ogólnego moczu. Może ono pozwolić na postawienie diagnozy odnośnie do samej obecności bakterii i zakażenia, natomiast aby dowiedzieć się, jakie bakterie są w moczu dziecka, konieczne jest wykonanie posiewu moczu, czyli hodowli patogenów. Bakterie w moczu dziecka – przyczyny Podstawowym badaniem pozwalającym na stwierdzeniu bakterii w moczu dziecka jest badanie ogólne moczu. U dzieci starszych istnieje możliwość właściwego pobrania moczu do badania, ponieważ są one w stanie oddać środkowy strumień moczu do jałowego pojemniczka po wcześniejszym obmyciu ujścia cewki moczowej. U mniejszych dzieci, niepotrafiących spełnić tego typu poleceń, a szczególnie w grupie noworodków i niemowląt, konieczne jest pobranie moczu do specjalnego woreczka. Niestety mimo zachowania wszelkich środków ostrożności istnieje ryzyko zanieczyszczenia pobieranego materiału bakteriami pochodzącymi ze skóry i błon śluzowych otaczających ujście cewki moczowej. Stąd najczęstszą przyczyną obecności bakterii w badanej próbce moczu dziecka jest nieprawidłowe pobranie materiału i zanieczyszczenie go fizjologiczną florą bakteryjną skóry dziecka. Wśród chorobowych przyczyn obecności bakterii w moczu, szczególnie gdy są one liczne, wyróżnia się zakażenia układu moczowego. U dzieci rozpoznaje się zarówno zapalenie górnych dróg moczowych (nerki), jak i dolnych (pęcherz i cewka moczowa). Najczęstszą przyczyną pojawienia się licznych bakterii w moczu dziecka (zakażenia układu moczowego) jest droga wstępująca z zewnątrz przez cewkę moczową, nawet do nerek. Rzadko dochodzi do zakażeń układu moczowego drogą krwi. Najczęstszą bakterią powodującą zakażenie układu moczowego dziecka jest Escherichia coli, czyli pałeczka okrężnicy. Jest to bakteria zasiedlająca przewód pokarmowy, jednak poprzez sąsiedztwo okolic odbytu i ujścia cewki moczowej zdarza się, że bakteria jest przeniesiona do układu moczowego. Szczególnie częste jest to u dziewczynek. Wśród przyczyn, a właściwie predyspozycji do kolonizowania się bakterii w układzie moczowym, zalicza się wady wrodzone układu moczowego lub zaburzenia czynności układu moczowego, co z kolei u dzieci jest bardzo częste (np. refluks pęcherzowo-moczowodowy, zastawka cewki tylnej). Polecamy: Bakterie w moczu u dziecka, niemowlaka i dorosłego – co oznaczają? Zobaczcie, jak dbać o układ moczowy dziecka. Przede wszystkim należy nauczyć malca odpowiedniej higieny. Zobaczcie sami: Zobacz film: Jak dbać o układ moczowy dziecka? Źródło: 36,6 Objawy towarzyszące obecności bakterii w moczu Bakterie w moczu dziecka mogą być w tak niewielkiej ilości, że nie wywołują żadnych objawów. Bezobjawowe zakażenia są bardzo częste, a w szczególności można się spotkać z bardzo nieswoistymi objawami zakażenia układu moczowego u dzieci. Noworodki, niemowlęta i małe dzieci często nie prezentują żadnych objawów poza gorączką niejasnego pochodzenia. Niekiedy pojawiają się zaburzenia apetytu, biegunka, wymioty, kolka jelitowa i tkliwość brzuszka, co bardziej skłania do diagnostyki zaburzeń układu pokarmowego niż moczowego. Dopiero u większych dzieci objawy stają się bardziej specyficzne. Ból lokalizuje się w podbrzuszu, mogą pojawić się gorączka, bolesne parcie na mocz, częste oddawanie moczu, ból czy pieczenie przy sikaniu. W przypadku odmiedniczkowego zapalenia nerek występuje również ból w okolicy lędźwiowej. Mocz może stać się mętny, mieć zapach amoniaku. Czasami pojawia się krwiomocz, co powoduje ściemnienie moczu. Badanie na obecność bakterii w moczu Pierwszym wykonywanym badaniem, by ocenić, czy w moczu dziecka obecne są bakterie, jest badanie ogólne moczu. Przy zakażeniu bakteryjnym nie tylko pojawiają się liczne bakterie w moczu, ale również białko, leukocyty, erytrocyty czy nabłonki. Badaniem pozwalającym na identyfikację bakterii jest posiew moczu, czyli badanie mikrobiologiczne. Jeśli u dziecka obraz kliniczny jest nieswoisty, materiał nie może być rzetelnie pobrany, co często zdarza się u noworodków i niemowląt, lekarz może podjąć decyzję o wykonaniu nakłucia nadłonowego pęcherza moczowego czy też pobrać mocz przez cewnik moczowy. Wykonuje się to jednak niezbyt często. Badanie moczu można bowiem powtórzyć, upewniając się, że mocz jest oddawany do jałowego pojemnika. W przypadku zastosowania woreczka, należy odkleić go od skóry dziecka tuż po oddaniu przez nie moczu. Bakterie w woreczku rosną. Co kilkadziesiąt minut ich liczba podwaja się, co oznacza, że np. po 2 godzinach można rozpoznać liczne bakterie w moczu, mimo iż tak naprawdę w drogach moczowych są one pojedyncze. Na wynikach posiewu moczu można spotkać się z terminem „bakteriomocz znamienny”. Oznacza on taką ilość bakterii w moczu, która wywołuje zakażenie układu moczowego. Taką ilością jest 105 bakterii w 1 ml moczu. Jednostką bakterii jest CFU, czyli colony forming unit (jednostki tworzące kolonię). Antybiogram pozwala na określenie wrażliwości bakterii na antybiotyki, co umożliwia zastosowanie terapii celowanej. Początkowe leczenie często jest empiryczne, czyli wdrażane na podstawie najczęstszej etiologii i statystycznej wrażliwości bakterii na antybiotyki. Jeśli antybiogram wykaże, że wynikiem zakażenia dróg moczowych jest inna bakteria, która jest wrażliwa na inne antybiotyki, wtedy możliwe jest wdrożenie terapii celowanej, przyczynowej, ukierunkowanej typowo na bakterie wywołujące zakażenie. Co wiesz o zapaleniu pęcherza? Sprawdź swoją wiedzę Odpowiedz na 10 pytań Rozpocznij quiz Te wyniki nie powinny budzić niepokoju. Co najwyżej można posiew powtórzyć - pobierając mocz ze środkowego strumienia na specjalną pożywkę lub do jałowego naczynia i natychmiast przetransportować do laboratorium. Zakażenia tą bakterią są naprawdę wyjątkowo rzadkie, dlatego zalecałbym zachowanie spokoju i powtórzenie badań. Zakażenie układu moczowego (w skrócie: ZUM), to jedna z najczęstszych infekcji bakteryjnych dotykających dzieci. Jej rozpoznanie, szczególnie u najmłodszych, rodzi jednak pewne trudności, ponieważ ZUM może nie dawać typowych objawów. Ten wpis to taki must have dla młodego i przyszłego rodzica, bo ZUM atakuje znienacka, więc warto być przygotowanym. W tym wpisie znajdziecie odpowiedzi na pytania: Skąd się bierze ZUM? Jakie są objawy ZUM u dzieci? Jak postępować z dzieckiem chorym na ZUM? Jak pobrać dziecku mocz do badania i jak interpretować jego wyniki? Jak się leczy ZUM u dzieci? Kiedy dziecku z ZUM’em wykonać USG? Spis treściJak należy rozumieć ZUM – czyli kilka definicji na początek…Zakażenie dolnych dróg moczowychZakażenie górnych dróg moczowychBezobjawowa bakteriuria, czyli inne oblicze ZUMPrzyczyny zakażenia układu moczowego u dzieci (przyczyny ZUM u dzieci)Jakie są objawy zakażenia układu moczowego (ZUM) u dzieci?Według aktualnych zaleceń Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (dla ZUM):Jak rozpoznajemy zakażenie układu moczowego u dzieci?Badanie ogólne moczu – czy wystarcza do stwierdzenia ZUM u dzieci?Posiew moczu jako podstawa w rozpoznaniu ZUMRozpoznanie zakażenia układu moczowego u dzieciJak pobrać u dziecka mocz do badania?Dlaczego mocz na posiew pobieramy do jałowego pojemnika?Zebraliśmy mocz do badania na posiew – co dalej?Jak leczy się ZUM u dzieci (informacje poglądowe)?Antybiotykoterapia empiryczna czy celowana?Jakie mogą być powikłania nieleczonego zakażenia układu moczowego?Kiedy u dziecka wykonujemy USG z oceną nerek?Dodatkowe USG układu moczowego wykonuje się u dzieci:Co robić, aby zapobiec zakażeniom układu moczowego? Jak należy rozumieć ZUM – czyli kilka definicji na początek… Aby dobrze zrozumieć problem (i cały ten tekst), warto poznać kilka teoretycznych pojęć. Zakażenie dolnych dróg moczowych Pojęcie to oznacza zakażenie obejmujące pęcherz i cewkę moczową. Zwykle objawami są tutaj dolegliwości dyzuryczne, czyli takie, które prawie wszyscy my, dorośli, znamy niestety z własnego doświadczenia. Obejmują one pieczenie i ból przy oddawaniu moczu, naglące parcie na mocz oraz częste oddawanie moczu małymi porcjami. U dzieci, dla odmiany, dolegliwości dyzuryczne prawie nigdy nie występują. To w takim razie, jak się to zakażenie u nich objawia? Gorączką, brakiem apetyt, biegunką – ogólnie niczym, co wskazuje na to, że mamy do czynienia z infekcją pęcherza. Zakażenie górnych dróg moczowych Jest to zakażenie będące powikłaniem nieleczonego zapalenia pęcherza. Bakterie z pęcherza wędrują w takim schorzeniu moczowodami, jak autostradą, w kierunku nerki. Tam z kolei wywołują tzw. odmiedniczkowe zapalenie nerek. Dlaczego odmiedniczkowe? Miedniczka to część nerki, która jest połączona z moczowodem i to właśnie od niej rozpoczyna się infekcja nerek. Odmiedniczkowe zapalenie nerek charakteryzuje się ostrym początkiem – wysoką gorączką oraz bólami brzucha i okolicy lędźwiowej. Jak widać, ze względu na niespecyficzne objawy, diagnostyka ZUM u dzieci wcale nie należy do najłatwiejszych. Potwierdzenie ZUM opiera się przede wszystkim na badaniach moczu, które należy skonsultować z lekarzem pediatrą, by wkroczyć z leczeniem szybko i skutecznie. Bezobjawowa bakteriuria, czyli inne oblicze ZUM Bezobjawowa bakteriuria to sytuacja, kiedy w badaniu ogólnym moczu stwierdzamy obecność bakterii, ale nasze samopoczucie nie uległo zmianie. Okazuje się, że sama ich obecność w moczu jeszcze nie oznacza, że mamy do czynienia z zakażeniem. O infekcji mówimy dopiero wtedy, gdy u pacjenta występują objawy kliniczne. Pamiętaj, że sam wynik badania moczu, bez oceny stanu ogólnego pacjenta, nie jest podstawą do stawiania diagnozy. Bezobjawowa bakteriuria nie wymaga leczenia. Wyjątkiem są kobiety w ciąży i pacjenci przed zabiegami w obrębie pęcherza. *** Chcesz lepiej zatroszczyć się o zdrowie swojego dziecka? Zobacz, co Pan Tabletka przygotował dla rodziców, którzy chcą wiedzieć więcej: Kurs “w służbie zdrowia” – czyli niezbędnik apteczny z wiedzą *** Przyczyny zakażenia układu moczowego u dzieci (przyczyny ZUM u dzieci) Zakażenie układu moczowego zarówno u dzieci, jak i dorosłych jest zwykle spowodowane przez zakażenie bakterią Escherichia coli. Jest to bakteria, która znajduje się powszechnie w naszych jelitach i tam nie wywołuje żadnej choroby. Niestety, przez bliskie położenie odbytu i ujścia cewki moczowej (szczególnie u kobiet), bakterie te w łatwy sposób mogą “przewędrować” do układu moczowego i tam spowodować zakażenie. Pamiętaj! ZUM u małych dzieci, które wymagają pampersa, wcale nie należy do rzadkich chorób. Każdy rodzic doświadczył, jak łatwo o “rozmazanie” się kupy w pieluszce (i nie tylko :)), a to sprzyja przeniesieniu bakterii w okolice ujścia układu moczowego. I tak oto bakterie z kupy dostają się do cewki moczowej i dalej do układu moczowego, gdzie z niezjadliwych robią się mega problematyczne (albo mogą się takie zrobić). *** Jakie są objawy zakażenia układu moczowego (ZUM) u dzieci? Z grubsza wiesz już, że u dzieci zakażenie układu moczowego wygląda nieco inaczej niż u dorosłych. Rzadko kiedy występują objawy sugerujące zapalenie pęcherza – obserwujemy je dopiero u starszych dzieci. U maluchów pojawia się zazwyczaj: gorączka, drażliwość i nieuzasadniony płacz, brak apetytu, ból brzucha, nudności, wymioty, biegunka, ogólne osłabienie, niechęć do zabawy, nadmierna senność, zmiana barwy lub zapachu moczu itd. Co robić, gdy obserwujesz u swojego dziecka wyżej wymienione objawy? Udaj się z nim do lekarza. Możesz przed wizytą wykonać badanie ogólne moczu dziecka – ułatwi to lekarzowi ustalenie dalszego postępowania i umożliwi szybkie wdrożenie leczenia, bez zbędnego tracenia czasu. Według aktualnych zaleceń Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (dla ZUM): u wszystkich dzieci do 24. miesiąca życia gorączkujących >38 st. Celsjusza bez uchwytnej przyczyny, należy podejrzewać zakażenie układu moczowego i wykonać badanie moczu! *** Jak rozpoznajemy zakażenie układu moczowego u dzieci? Diagnozę ZUMu stawia lekarz na podstawie wyników badania ogólnego moczu i posiewu moczu. Co to za badania i czym się one różnią? Badanie ogólne moczu – czy wystarcza do stwierdzenia ZUM u dzieci? To badanie moczu, w którym oceniany jest ciężar właściwy, liczba leukocytów, krwinek czerwonych, a także ilość białka, glukozy, azotanów czy obecność bakterii. W praktyce, badanie ogólne moczu pozwala na stwierdzenie, że w pęcherzu może dziać się coś złego, natomiast nie można na jego podstawie rozpoznać ZUMu. Badanie co prawda wykryje obecność bakterii w moczu, lecz nie określi dokładnie, z jakimi szczepami mamy do czynienia oraz w jakiej ilości. Ponadto, nie da się tutaj odróżnić zakażenia od bezobjawowej bakteriurii. Co w badaniu ogólnym moczu może nam sugerować ZUM? Paradoksalnie nie będzie to obecność bakterii, a zwiększona liczba leukocytów oraz obecność azotynów w moczu. Posiew moczu jako podstawa w rozpoznaniu ZUM Posiew moczu jest konieczny, aby postawić pewne rozpoznanie zakażenia układu moczowego. Czym różni się od badania ogólnego? Posiew polega na wyhodowaniu bakterii z moczu, celem określenia szczepu i ilości, w jakiej występuje w naszych drogach moczowych. O ile w przypadku badania ogólnego moczu sposób pobrania próbki nie jest aż tak ważny, o tyle w posiewie pełni on kluczową rolę. W tym przypadku mocz musi być pobrany w sposób jałowy, a więc przeciwwskazane jest używanie u dzieci podklejanych woreczków! Rozpoznanie zakażenia układu moczowego u dzieci Zakażenie układu moczowego rozpoznaje się, gdy otrzymano w hodowli wzrost bakterii o znamiennym mianie, to znaczy 10^5 (100000) CFU/ml moczu (CFU jest to jednostka kolonii uropatogennej). Postawienie ostatecznej diagnozy zawsze należy do pediatry. Jak pobrać u dziecka mocz do badania? Podczas choroby mocz na badanie pobieramy jeszcze przed wdrożeniem ewentualnego antybiotyku. Nawet jedna dawka tego leku może bowiem zafałszować wyniki. Sposób, w jaki pobierzemy próbkę moczu jest niezwykle ważny i wpływa na interpretację wyników. Najlepszym rozwiązaniem jest użycie odpowiedniego pojemniczka, dostępnego w aptece. Przyklejany woreczek powinien być stosowany w ostateczności, wyłącznie w sytuacji wykonywania badania ogólnego. Pamiętaj jednak o jego niezwłocznym odklejeniu i zabezpieczeniu bezpośrednio po uzyskaniu próbki. Technika pobierania moczu różni się także w zależności od wieku dziecka. Instrukcję krok po kroku (tak z grubsza) znajdziesz w poniższej tabeli: Pobieranie moczu na posiew u starszych dzieci Pobieraniu moczu na posiew u niemowląt Umyj okolice krocza dziecka wodą z mydłem i dokładnie osusz czystym jednorazowym ręcznikiem (lub jałowym gazikiem). Poproś, aby dziecko część moczu oddało do ubikacji/nocnika, a resztę do przeznaczonego w tym celu pojemnika (chodzi o to, aby w pojemniku znalazł się tzw. „środkowy strumień moczu”). Nie pobieraj moczu, który znalazł się w nocniku! Pojemnik zabezpiecz, opisz i jak najszybciej dostarcz do laboratorium. Ściągnij pieluszkę i umyj krocze analogicznie jak u starszych dzieci. W momencie, gdy dziecko zaczyna oddawać mocz, postaraj się “złapać” środkowy strumień do odpowiedniego pojemnika (stąd jego nazwa – mocz łapany). Dziecko może znajdować się w dowolnej pozycji – liczy się refleks 🙂 Ale najlepiej trzymać dziecko „na lotnika”. Pojemnik zabezpiecz, opisz i jak najszybciej dostarcz do laboratorium czyli tak żeby mocz od razu pojechał do badania, a nie jeździł pół dnia na pace samochodu albo grzał się 6h w gabinecie (warto podpytać, o której mocz jedzie do labu i się dopasować); możesz też zawieźć mocz samodzielnie do laboratorium. *** U niemowląt sprawa jest trochę trudniejsza niż u starszych dzieci. Po ściągnięciu pieluszki i umyciu krocza (analogicznie jak u starszych dzieci) musimy w odpowiednim momencie “złapać” środkowy strumień moczu do jałowego pojemnika. To od nas zależy, czy dziecko będzie w tym czasie leżało na przewijaku, a może usiądzie nam na kolanach. W każdej konfiguracji będzie to wymagało odpowiedniego refleksu :). Polecam też łapanie „na lotnika”, czyli kiedy trzymamy dziecko przed sobą (nad wanną) i celujemy wprost do kubeczka (do tej metody potrzebne są dwie cierpliwe osoby). Dlaczego mocz na posiew pobieramy do jałowego pojemnika? Pamiętaj, że na badanie mikrobiologiczne – czyli posiew moczu – mocz MUSI być pobrany do specjalnego pojemnika i ze środkowego strumienia (lub może być to tzw. mocz łapany), po wcześniejszym podmyciu i osuszeniu skóry krocza dziecka. Dlaczego nie woreczek do łapani moczu? Ponieważ w takim woreczku mocz ma kontakt ze skórą w okolicy krocza, odbytu czy warg sromowych (u dziewczynek). Zbiera więc przy okazji wszystkie bakterie, które tam się znajdują. W takiej sytuacji wynik posiewu (hodowli bakterii) do niczego się nie nadaje, bo wyhodujemy również te bakterie, których wcale nie było w moczu dziecka. Z podobnego powodu mocz na posiew nie może pochodzić z nocnika. Zebraliśmy mocz do badania na posiew – co dalej? Jeżeli już namęczyliśmy się i udało się prawidłowo zebrać mocz do badania, należy jak najszybciej przetransportować próbkę do laboratorium. Najlepiej, żeby odbyło się to do dwóch godzin od zebrania moczu lub do dwudziestu czterech godzin, jeżeli mocz będzie przez ten czas stał w lodówce (w temp. 4 stopni). Jak leczy się ZUM u dzieci (informacje poglądowe)? Zakażenie układu moczowego u dzieci leczy się głównie antybiotykami, pod nadzorem pediatry. Szybkie wdrożenie terapii zapobiega rozszerzeniu się infekcji na dalsze odcinki układu moczowego i przejściu bakterii do krwi, co spowodowałoby uogólnione zakażenie całego organizmu (urosepsę). Dlatego niemowlęta do 3. miesiąca życia zwykle leczy się w szpitalu antybiotykami dożylnymi, ponieważ u nich ryzyko takiego rozprzestrzenienia się bakterii jest największe. Pamiętaj, żeby nigdy nie leczyć dziecka na własną rękę!Nie podawaj mu preparatów zawierających furazydynę (popularny preparat na zapalenie pęcherza u dorosłych kobiet), ponieważ leczą one tylko dolny odcinek układu moczowego, zaś u dzieci nie jesteśmy w stanie samodzielnie rozpoznać, który fragment jest zajęty zakażeniem. Taką kurację może przepisać jedynie lekarz po uprzednim zbadaniu małego pacjenta, zapoznaniu się z wynikami jego badań oraz indywidualnemu dopasowaniu dawkowania. Antybiotykoterapia empiryczna czy celowana? Na początku lekarz przepisuje antybiotyki empirycznie, żeby nie tracić czasu. Empirycznie, to znaczy na podstawie statystyki. Nawet 85% zakażeń układu moczowego spowodowanych jest przez bakterię i na większość tych zakażeń działa ten sam antybiotyk. Antybiotykoterapię celowaną można włączyć dopiero po otrzymaniu wyników posiewu moczu z antybiogramem, czyli wykresem pokazującym, które antybiotyki działają na tą konkretną bakterię. Na jego podstawie lekarz decyduje o zmianie preparatu lub kontynuacji wcześniej przepisanego leczenia. *** Jeśli antybiotykoterapia jest potrzebna – warto wiedzieć jak robić to dobrze i bezpiecznie – zapraszam do mojego kursu: Kurs “Bezpieczna antybiotykoterapia dla uważnych rodziców” *** Jakie mogą być powikłania nieleczonego zakażenia układu moczowego? Najgroźniejszym powikłaniem nieleczonego ZUM jest przedostanie się bakterii do krwi i spowodowanie reakcji zapalnej całego organizmu. Taki stan nazywa się sepsą i jest to sytuacja zagrażająca życiu dziecka. Objawami alarmowymi jest wysoka gorączka, zmiana stanu świadomości dziecka (będzie ono nadmiernie pobudzone lub nadmiernie senne) oraz zmiana napięcia mięśniowego (niektórzy rodzice mówią, że “dziecko leci przez ręce”). W takim wypadku należy niezwłocznie udać się do szpitala, ponieważ stan ten wymaga intensywnej antybiotykoterapii dożylnej. Kiedy u dziecka wykonujemy USG z oceną nerek? W niektórych przypadkach ZUMu u dzieci, lekarz może zdecydować o wykonaniu dodatkowego badania USG z oceną budowy nerek i pęcherza moczowego. Dostarcza ono informacji o ewentualnych wadach wrodzonych lub innych dysfunkcjach przyczyniających się do rozwoju zakażenia. Badanie USG jest w pełni bezpieczne i nieinwazyjne, a dostarcza mnóstwa informacji, dlatego jest badaniem pierwszego rzutu Dodatkowe USG układu moczowego wykonuje się u dzieci: poniżej 24. miesiąca życia z pierwszym epizodem ZUM, u których był brak odpowiedzi na leczenie przez 48h, w ciężkim stanie ogólnym, z uogólnionym zakażeniem organizmu, u których stwierdzono podwyższone stężenie kreatyniny, u których zakażenie spowodowała inna bakteria niż u których wystąpiły już co najmniej 2 zakażenia układu moczowego (lub 3, jeżeli wszystkie dotyczyły dolnego odcinka układu moczowego). W niektórych przypadkach lekarz może zalecić poszerzenie diagnostyki o takie badania jak cystoureterografia mikcyjna i scyntygrafia dynamiczna. Co robić, aby zapobiec zakażeniom układu moczowego? Nie da się całkowicie zapobiec infekcjom układu moczowego, istnieje natomiast szereg działań, które zmniejszą ryzyko ich występowania: Dbaj o higienę okolicy pieluszkowej dziecka (kupa trzymana w pieluszce przez dłuższy czas stwarza znakomite warunki do rozwoju infekcji; bakterie z jelita z łatwością przedostają do cewki moczowej i pęcherza). Pilnuj, by Twoje dziecko nie przetrzymywało moczu – jest on świetną pożywką dla bakterii, im dłużej “siedzi” w pęcherzu, tym bakterie chętniej się tam osiedlają. Pilnuj, by Twoje dziecko dużo piło – jeżeli dużo pije, to dużo siusia i tym sposobem regularnie wypłukuje bakterie znajdujące się w pęcherzu i cewce moczowej. Unikaj zaparć – zadbaj o prawidłową dietę malucha, bogatą w błonnik. Zaparcia powodują częstsze występowanie infekcji moczowych, co spowodowane jest między innymi translokacją (inaczej przejściem) bakterii z mas kałowych przez ścianę jelita i tym samym łatwiejszym dostawaniem się ich w okolice dróg moczowych. Jeżeli u Twojego dziecka zdiagnozowano wadę układu moczowego lub odpływy pęcherzowo-moczowodowe – pozostań pod stałą kontrolą lekarza pediatry i nefrologa dziecięcego. SerdecznościPan Tabletka Marcin Wiele informacji znajdziesz w moim Kursie dla Rodziców: *** Więcej wiedzy od Pana Tabletki?: Katar u niemowlaka i małego dziecka – garść porad dla rodziców Żurawina dla dzieci – analiza produktów i opinie Jak wybrać dobre elektrolity- Dla dzieci i dorosłych – wiedza + opinie *** Bibliografia: Żurowska A., Wasilewska A., Jung A. i wsp.: Zalecenia Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (PTNFD) dotyczące postępowania z dzieckiem z zakażeniem układu moczowego. Forum Medycyny Rodzinnej, 2016; 10 (4): 159–178 O autorzeMarcin Korczykmgr farm. Marcin Korczyk - farmaceuta praktyk, twórca internetowy, key opinion leader, autor książki "Odporność. Czy Twoje dziecko może nie chorować?" Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego na wydziale farmaceutycznym. Po studiach pracował w aptece całodobowej w Nowym Sączu - i w trakcie pracy rozpoczął tworzenie bloga - zapisując odpowiedzi na najczęściej zadawane przez pacjentów pytania. Od czasu złożenia bloga w 2015 roku - do dziś - blog stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i opiniotwórczych portali z wiedzą o racjonalnym stosowaniu leków i suplementacji. Podobne Te artykuły również mogą cię zainteresować „Komar killer” – czyli naturalne sposoby na komary, meszki i inne… Artykuły 24 lipca 2022 Pan Tabletka i Eprus czyli „Lek recepturowy jest najlepszą wizytówką apteki”. Artykuły 22 lipca 2022 Desmoxan czy Tabex? Oto jest pytanie! Analizy 12 lipca 2022 Komary, kleszcze, meszki – jak się przed nimi chronić i co robić po ugryzieniu? Podcast 68 Artykuły 11 lipca 2022 Zakażenie układu moczowego (ZUM) stanowi jedną z najczęstszych chorób infekcyjnych wieku dziecięcego i może dotyczyć od 2 do 20% dzieci w zależności od wieku, płci, rasy i przyjętych kryteriów rozpoznania [1]. Może mieć postać gorączkową, dyzuryczną lub bezobjawową, zależnie od wieku. Gorączka i objawy ogólne występują najczęściej u dzieci najmłodszych (noworodków i niemowląt). U dzieci starszych ZUM towarzyszą objawy dyzuryczne. ZUM wymaga szybkiej diagnostyki zgodnie z ustalonymi standardami, wykluczenia lub potwierdzenia istnienia wady układu moczowego oraz wdrożenia celowanego leczenia. Rokowanie odległe u chorych z epizodem ZUM zależy głównie od rodzaju potencjalnie występującej wrodzonej wady układu moczowego. Epidemiologia Według metaanalizy obejmującej około 10 000 dzieci do 3. skumulowana częstość występowania ZUM o przebiegu gorączkowym wynosiła 7,2% (5,8–8,6%), przy czym u dziewczynek 7,5% (5,1–10%), a u chłopców 8,7% (5,4–11,9%). Według niektórych danych ZUM w okresie noworodkowym i niemowlęcym (do 3. częściej stwierdzane jest u chłopców i częstość ta waha się od 2,4% do około 20%. Tak duża rozbieżność w obserwowanej częstości ZUM u niemowląt płci męskiej zależna jest od faktu wykonania zabiegu obrzezania, co obejmują głównie statystyki amerykańskie. U chłopców pozbawionych napletka częstość ZUM ocenia się na 2,4%, a chłopców w tym samym przedziale wieku bez obrzezania, częstość ta sięga 20,1% [1]. Wśród dzieci powyżej 6. ZUM występuje istotnie częściej u dziewczynek niż u chłopców (8,3% vs. 1,7%). POLECAMY Większa skłonność do występowania ZUM u dziewczynek w wieku niemowlęcym związana jest z uwarunkowaniami anatomicznymi – krótszą niż u chłopców cewką moczową oraz możliwością zanieczyszczenia kałem okolicy ujścia zewnętrznego cewki. Szacuje się, że skumulowana częstość ZUM u dzieci do 18. wynosi 5–7,8%, a ryzyko wystąpienia epizodu ZUM do 14. wynosi u chłopców około 1–3%, a u dziewczynek 3–10% [3]. Tak częstemu ujawnianiu się ZUM u dzieci sprzyjają wady układu moczowego, zarówno anatomiczne, jak i czynnościowe. Do najczęstszej patologii stwierdzanej u dzieci z ZUM należą odpływy pęcherzowo-moczowodowe (OPM). U 30% dzieci, u których rozpoznano ZUM o przebiegu gorączkowym, stwierdzano jedno- lub obustronne OPM [4]. W kompleksowym opracowaniu, z 2014 roku dotyczącym odpływów pęcherzowo-moczowodowych u dzieci, K. Tullus sugeruje, że częstość występowania odpływów jest istotnie większa, niż sądzono dotychczas, i może sięgać 25–40% u niemowląt i dzieci młodszych [5]. Przyczyny powstawania odpływów pęcherzowo-moczowodowych nie są do końca jasne. Uważa się, że część z nich, zwłaszcza odpływy niskiego stopnia, są wynikiem fizjologicznej niedojrzałości dróg moczowych, z których dzieci stopniowo „wyrastają” [6]. U dzieci z wadami dróg moczowych lub odpływami wysokiego stopnia przyczyna najczęściej jest złożona, wynikająca z nieprawidłowego usytuowania ujścia pęcherzowego moczowodu związanego z zaburzeniem pączkowania moczowodu we wczesnym płodowym etapie rozwoju i tworzenia się dróg moczowych [7]. Rozwój ten zależny jest od ekspresji szeregu genów. Badania dotyczące rodzinnego występowania bezobjawowych odpływów pęcherzowo-moczowodowych wskazują na ich heterogenne tło genetyczne, prawdopodobnie związane z mutacją genów w obrębie krótkiego ramienia chromosomu 1 [8]. Na rycinie 1 przedstawiono schematyczny podział i klasyfikację odpływów pęcherzowo-moczowodowych. Dodatkowym mechanizmem powodującym zastój moczu może być dysfunkcja dolnych dróg moczowych wynikająca z obecności przeszkody podpęcherzowej (zastawka cewki tylnej), zwężenia cewki moczowej lub zaburzeń opróżniania pęcherza moczowego. Wady te usposabiają do zalegania moczu w drogach moczowych. Zwiększone ciśnienie w pęcherzu moczowym może powodować powstawanie odpływu lub utrudniać jego ustępowanie. Ryc. 1. Stopnie (od I do V) odpływu pęcherzowo-moczowodowego Od ponad 50 lat istnieje pogląd, że wystąpienie ZUM, zwłaszcza o przebiegu gorączkowym, związane jest z powstawaniem blizn pozapalnych, co może w przyszłości prowadzić do uszkodzenia miąższu nerek i rozwoju przewlekłej choroby nerek (PChN). Obecność odpływu pęcherzowo-moczowodowego, zwłaszcza wysokiego stopnia (IV, V), ma zwiększać to ryzyko [9, 10]. Stąd też wcześniejsze zalecenia obejmowały agresywną, obrazową diagnostykę u każdego dziecka po pierwszym epizodzie ZUM. Salo i wsp. uważają, że przyczyną pogarszającej się czynności nerek, doprowadzającą w konsekwencji do PChN, są zakażenia układu moczowego występujące u dzieci predysponowanych, z istotną wadą rozwojową, taką jak dysplazja czy hipoplazja nerek [11]. W obserwacji 366 pacjentów dorosłych z PChN jedynie u trzech z nich rozpoznawano nawracające ZUM w dzieciństwie. W przeglądzie piśmiennictwa obejmującym lata 1996–2009 i opisującym 1576 pacjentów z objawami ZUM w okresie dziecięcym, potwierdzono ZUM jako przyczynę przewlekłej choroby nerek jedynie w trzech przypadkach [11]. Etiologia Głównym patogenem odpowiedzialnym za wywołanie zakażenia układu moczowego u dzieci są bakterie, rzadziej wirusy (adenowirusy, polyoma BK), grzyby czy Chlamydia. Czynniki te na ogół odpowiedzialne są za rozwój ZUM u pacjentów z zaburzeniami odporności, w tym u chorych po przeszczepieniu narządów litych (nerka, wątroba, serce) lub szpiku kostnego, chorych długo hospitalizowanych lub będących w ciężkim stanie ogólnym. Wśród infekcji bakteryjnych dominuje przede wszystkim zakażenie wywołane przez bakterie Gram (-). Najczęściej czynnikiem etiologicznym ZUM u dzieci jest Escherichia coli, która odpowiada za ponad 90% wszystkich epizodów zakażenia moczu. Rzadziej czynnikiem patogennym jest Klebsiella pneumoniae, która odpowiada za około 4% wszystkich zakażeń, Proteus mirabillis (3%) oraz Enterobacter sp. (1%) [12]. Zakażenia te na ogół są obserwowane u dzieci z wadami układu moczowego (pęcherz neurogenny wymagający powtarzanego cewnikowania, nieanatomiczne odprowadzenie moczu), po zabiegach urologicznych w obrębie dróg moczowych, jak też u dzieci długo hospitalizowanych poddanych szerokospektrowej antybiotykoterapii. U takich pacjentów obserwuje się ZUM wywołane przez Proteus sp. w 11% przypadków, Klebsiella pmeumoniae w 10%, a Echericha coli w 54% [13]. U niemowląt do 6. należy pamiętać o możliwości zakażenia wywołanego enterokokami. U noworodków częściej niż u dzieci starszych stwierdza się ZUM wtórne do infekcji Streptococcus grupy B [14]. Możliwe czynniki patogenetyczne odpowiedzialne za wywołanie zakażenia układu moczowego u dzieci przedstawiono w tab. 1. Tab. 1. Czynniki patogenetyczne zakażenia układu moczowego u dzieci [15] Bakterie Gram-ujemne Ziarniaki Gram-dodatnie E. coli Pseudomonas aeruginosa Citrobacter spp Enterobacter cloacae Morganella morganii Proteus mirabilis Providencia stuartii Serratia spp Streptococcus grupy B Staphylococcus aureus Staphylococcus epidermidis Staphylococcus saprophyticus Streptococcus grupy D Streptococcus faecalis Ziarniaki Gram-ujemne Neisseria gonorrhea Patogeneza Do rozwoju ZUM może dochodzić drogą wstępującą, krwiopochodną, limfatyczną lub przez ciągłość tkanek. Najczęściej jednak bakterie wnikają drogą wstępującą poprzez kolonizację cewki moczowej, następnie poprzez cewkę moczową do pęcherza moczowego. Szerzeniu się zakażenia sprzyja krótka cewka moczowa u dziewczynek, stąd ZUM występuje u nich z większą częstością niż u chłopców, oraz bogata flora bakteryjna głównie pochodzenia jelitowego, bytująca w okolicy moczowo-płciowej. Dodatkowo drogą wstępującą może dochodzić do zakażenia podczas cewnikowania pęcherza moczowego oraz instrumentacji w obrębie dolnych dróg moczowych. Z pęcherza poprzez moczowody może dochodzić do wnikania bakterii do nerek, co (przy występowaniu gorączki) odpowiada rozpoznaniu odmiedniczkowego zapalenia nerek (pyelonephritis). Czynniki sprzyjające rozwojowi zakażenia w obrębie dróg moczowych zależne są od rodzaju drobnoustrojów i ich cech wirulencji oraz od gospodarza. W tabeli 2 przedstawiono czynniki ryzyka rozwoju ZUM zależne od drobnoustroju oraz zależne od gospodarza. Ze względu na stałe narażenie układu moczowego na kontakt z patogenami bytującymi w okolicy moczowo-płciowej istnieją mechanizmy obronne mające na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia ZUM. Głównym mechanizmem zapobiegającym kolonizacji dróg moczowych jest stały, sprawny odpływ moczu oraz całkowite opróżnienie pęcherza moczowego. W warunkach fizjologicznych strumień moczu przepływający przez cewkę moczową wypłukuje bakterie, które tymczasowo kolonizowały cewkę moczową i wydala je wraz z moczem na zewnątrz organizmu. Pomimo jednak istniejącego mechanizmu obronnego w pewnych sytuacjach dochodzi do kolonizacji cewki moczowej oraz dróg moczowych i rozwoju ZUM, w tym także zajęcia miąższu nerek. Odpowiedzialne za to są pewne cechy bakterii, w tym zdolność do adhezji, czyli przylegania do komórek nabłonkowych wyścielających drogi moczowe oraz zdolność do wywoływania miejscowego stanu zapalnego poprzez produkcję cytokin. Głównymi adhezynami ułatwiającymi przyleganie bakterii E. coli są fimbrie (ryc. 2). Ryc. 2. Wygląd komórki E. coli w mikroskopie elektronowym wraz z fimbriami [16] Szczepy E. coli zaopatrzone mogą być w dwa rodzaje fimbrii, co determinuje ich uropatogenność. Fimbrie typu 1, występujące u 75% bakterii E. coli, poprzez łączenie się z białkiem Tamma-Horstfalla, przy wykorzystaniu w tym procesie mannozy, powodują wydalenie kompleksu białka i bakterii na zewnątrz organizmu [16]. Fimbrie typu 2, które charakteryzują się opornością na mannozę, nie ulegają związaniu z białkiem Tamma-Horstfalla i wiążąc się z antygenem P1, obecnym w obrębie dróg moczowych i śluzówki jelita grubego, powodują przyleganie do nabłonka dróg moczowych, ułatwiając tym samym proces zakażenia głównie górnych dróg moczowych. Fimbrie te znane są także jako fimbrie typu P odpowiedzialne za występowanie ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek (pyelonephritis). Oprócz posiadania fimbrii przez bakterie szczepów Escherichia coli ich wirulencja zależna jest od serotypu bakterii. Bakterie wywołujące odmiedniczkowe zapalenie nerek charakteryzują się obecnością antygenu O (powierzchniowy) i antygenu K (otoczkowy). Obecność antygenu H (rzęskowy) najprawdopodobniej nie ma wpływu na rozwój zakażenia. Zwłaszcza obecność antygenu K wzmaga „zjadliwość” szczepu poprzez zwiększenie oporności na fagocytozę przez leukocyty wielojądrzaste [17]. Wniknięcie patogenu do nerek powoduje szereg reakcji układu odpornościowego poprzez aktywację receptora TLR4 (ang. toll-like receptor 4) oraz czynnika jądrowego ĸβ (ang. nuclear factor), co przyczynia się do produkcji cytokin i chemokin, co w konsekwencji może doprowadzać do powstawania blizn w miąższu nerki [18]. Część autorów sugeruje genetyczną skłonność do powstawania blizn w nerkach, w tym głównie zależną od polimorfizmu genu enzymu konwertującego angiotensynę (ACE – ang. angiotensin converting enzyme) [19]. Tab. 2. Czynniki ryzyka rozwoju ZUM zależne od drobnoustroju i zależne od gospodarza (przedruk za zezwoleniem Redakcji Standardy Medyczne) [2] CZYNNIKI RYZYKA ROZWOJU ZUM ZALEŻNE OD DROBNOUSTROJU CZYNNIKI RYZYKA ROZWOJU ZUM ZALEŻNE OD GOSPODARZA Fimbrie typu 1 Fimbrie typu 2 Antygen O Antygen H Wyspy patogenności Zastój moczu: Wady anatomiczne Zaburzenia czynnościowe: pierwotne wtórne, np. powikłania cukrzycy Cewnikowanie dróg moczowych Zabiegi na drogach moczowych Bliskość anatomiczna odbytnicy Czynniki ryzyka rozwoju ZUM zależne od gospodarza to przede wszystkim zaburzenie sprawnego odpływu moczu. Może ono być wynikiem odpływów pęcherzowo-moczowodowych, zwężenia podmiedniczkowego moczowodu, anatomiczne lub czynnościowe zaburzenia funkcji pęcherza moczowego, powodujące nieprawidłowe i niepełne jego opróżnianie oraz przeszkody podpęcherzowe (np. zastawki cewki). Przebieg kliniczny i postacie ZUM Zarówno objawy ZUM, jak i jego przebieg zależne są głównie od wieku dziecka oraz obecności wady układu. U noworodków dominują objawy niespecyficzne, trudne do interpretacji, takie jak: niechęć do ssania, biegunka, rozdrażnienie, zmniejszona aktywność, gorączka, żółtaczka, skąpomocz lub wielomocz [20]. U dzieci do 2. dominuje głównie gorączka, brak apetytu, wymioty. Dzieci między 2. a 5. zgłaszają na ogół ból brzucha i stwierdza się u nich gorączkę. U dzieci starszych, powyżej 5. przeważają objawy dyzuryczne, nagłe parcie na pęcherz, częstomocz i dodatni objaw Goldflama. Podział postaci klinicznych zakażenia układu moczowego może obejmować lokalizację zakażenia, w tym zakażenie dolnych dróg moczowych (zapalenie cewki moczowej lub zapalenie pęcherza moczowego) oraz górnych dróg moczowych – odmiedniczkowe zapalenie nerek. Pierwszy z nich charakteryzuje się na ogół objawami dyzurycznymi, bólem brzucha lub okolicy pęcherza moczowego. W przypadku zakażenia górnych dróg moczowych mamy do czynienia z gorączką przekraczającą 38°C, wymiotami i ogólnym złym stanem dziecka (odwodnienie, brak apetytu, zmniejszona aktywność) [21]. Dodatkowo zakażenia układu moczowego można podzielić na infekcje u pacjentów z wadą układu moczowego (tzw. powikłane) lub bez (niepowikłane), o przebiegu gorączkowym lub nie oraz ze względu na liczbę epizodów (nawrotowe lub jednorazowe). W przypadku nawrotowych zakażeń mamy do czynienia z więcej niż dwoma epizodami ZUM u tego samego chorego. Zgodnie z wytycznymi NICE (National Institute for Health and Clinical Excellence) nawrotowe ZUM należy rozpoznać w przypadku wystąpienia dwukrotnie odmiedniczkowego zapalenia nerek, jednokrotnego odmiedniczkowego zapalenia nerek i jednego epizodu zakażenia dolnych dróg moczowych lub trzykrotnego i więcej zakażenia dolnych dróg moczowych (zapalenie cewki moczowej, pęcherza moczowego) [22]. Niektórzy autorzy wyróżniają także zakażenie typowe, gdy czynnikiem patogennym jest pałeczka Escherichia coli poddająca się leczeniu, bez zaburzeń w oddawaniu moczu oraz bez pogorszenia czynności nerek, i atypowe zakażenie wywołane przez inne niż E. coli patogeny, charakteryzujące się ciężkim przebiegiem klinicznym, przebiegające z zaburzeniami oddawania moczu i brakiem uzyskania poprawy po dwóch dobach stosowania antybiotykoterapii [12]. Rozpoznanie W przypadku podejrzenia ZUM należy wykonać jednoczasowo badanie ogólne moczu oraz posiew moczu. Jedynie obecność leukocytów w próbce moczu potwierdzająca odczyn zapalny oraz obecność bakterii pozwala na rozpoznanie zakażenia układu moczowego. Obie zmiany można wykazać testami bezpośrednimi lub pośrednimi. O stanie zapalnym w drogach moczowych świadczy obecność > 5 leukocytów w polu widzenia w badaniu mikroskopowym osadu moczu (metoda bezpośrednia) lub > 10 leukocytów w mm3 w świeżej, nieodwirowanej porcji moczu, bądź wykazanie w szybkim teście paskowym wysokiej aktywności esterazy leukocytów (metoda pośrednia) [2, 3, 23]. Obecność bakterii w moczu można wykazać za pomocą metody bezpośredniej (w hodowli bakteryjnej) lub pośredniej – poprzez wykazanie obecności azotynów świadczących o obecności bakterii Gram (-) w porcji moczu. Wynik testu paskowego może być ujemny w przypadku zakażenia bakteriami Gram (+). Oba testy wykazują dużą swoistość i specyficzność [24]. W zależności od techniki pobrania próbki moczu liczba kolonii bakteryjnej świadcząca o zakażeniu (bakteriuria znamienna) jest inna. W tab. 3 przedstawiono zasady rozpoznawania zakażeń układu moczowego, a w tab. 4 miana bakteriurii znamiennej w zależności od metody pobrania próbki moczu. Nadal sposób pobrania moczu na badanie bakteriologiczne stanowi istotny problem diagnostyczny oraz wzbudza szereg kontrowersji. Zgodnie ze znowelizowanymi w 2011 r. zaleceniami Amerykańskiej Akademii Pediatrycznej (AAP) za najbardziej wiarygodne pobranie moczu na posiew uznaje się u dzieci od 2. do 24. próbki uzyskane drogą cewnikowania lub nakłucia nadłonowego pęcherza moczowego [25]. Tab. 3. Zasady rozpoznawania ZUM (przedruk za zezwoleniem Redakcji Standardy Medyczne) [2] Cechy obecności bakterii Cechy zapalenia Bakteriuria (bakterie widoczne w osadzie moczu podczas analizy pod mikroskopem lub dodatni posiew moczu) Ropomocz 5 > 5 leukocytów w polu widzenia Azotyny – świadczą o obecności bakterii Gram (-) Wysoka aktywność esterazy leukocytów Tab. 4. Miana bakteriurii znamiennej w zależności od metody pobrania moczu na posiew (przedruk za zezwoleniem Redakcji Standardy Medyczne) [2] Metoda pobrania moczu Znamienna bakteriuria Mocz ze środkowego strumienia lub pobrany metodą jałowej mikcji ≥ 105 kolonii/ml u dziewczynek ≥ 104 kolonii/ml u chłopców Mocz z cewnika 104–105 kolonii/ml – zakażenie prawdopodobne ≥ 105 kolonii/ml niezależnie od płci Mocz pobrany drogą nakłucia nadłonowego Każdy wzrost bakterii G(-), ostrożna interpretacja w przypadku bakterii G(+), zwłaszcza flory skórnej – zwykle przyjmuje się ≥ 103 Tab. 5. Czynniki wpływające na prawdopodobieństwo rozpoznania ZUM u dzieci do końca 2. [25] (przedruk za zezwoleniem Redakcji Standardy Medyczne) [2] Płeć Czynnik Znamienna bakteriuria Męska Gorączka > 39°C Czas utrzymywania się gorączki > 24 h Nieznane źródło infekcji Obrzezanie napletka ↑ ↑ ↑ ↓↓↓ Żeńska Gorączka > 39°C Czas utrzymywania się gorączki > 24 h Nieznane źródło infekcji Wiek poniżej 12. ↑ ↑ ↑ ↑ Według autorów tych zaleceń oraz innych badaczy badanie posiewu moczu pobranego przy użycia typowego woreczka przyklejanego na krocze obarczone jest zbyt wysokim odsetkiem (około 85%) fałszywie dodatnich wyników i nie powinno stanowić podstawy do rozpoznania ZUM. Należy jednak pamiętać, że wykonanie badań inwazyjnych, jakimi są bez wątpienia zarówno cewnikowanie, jak i nakłucie nadłonowe, trudne jest do przeprowadzenia zwłaszcza podczas wizyty ambulatoryjnej, naraża na stres dziecko, jak i jego opiekunów, stąd niewiele ośrodków decyduje się na ten sposób pobrania próbki moczu. Dopuszczalną metodą pobrania może być uzyskanie moczu drogą tzw. jałowej mikcji, tzn. ze środkowego strumienia. Metoda ta wymaga wcześniejszego napojenia dziecka, dokładnego umycia okolicy krocza, rozebrania dziecka (ochłodzenie) i delikatnego masażu okolicy odcinka krzyżowego kręgosłupa i precyzyjnego pobrania moczu ze środkowego strumienia (bez możliwości zabrudzenia jałowego pojemnika) [2]. Metoda ta jest dodatkowo czasochłonna. Diagnostyka zakażenia układu moczowego W przypadku podejrzenia zakażenia układu moczowego u dziecka do 2. przed podjęciem decyzji o zakresie diagnostyki należy kierować się stopniem ryzyka wystąpienia ZUM zawartej w skali prawdopodobieństwa przedstawionych w zaleceniach AAP (tab. 5). Dotychczas ukazało się wiele europejskich i amerykańskich zaleceń dotyczących rozpoznawania, leczenia, niezbędnych badań obrazowych oraz profilaktyki ZUM u dzieci. Nadal jednak dyskusyjny pozostaje schemat badań obrazowych zalecanych do wykonania u pacjentów z ZUM. W ostatnich latach możemy obserwować pewne złagodzenie rekomendacji dotyczących wykonywania badań radiologicznych, w kierunku rezygnacji z części z nich, zwłaszcza z tych najbardziej obciążających. Jest to wynikiem zmiany poglądów na temat wpływu ZUM na rozwój przewlekłej choroby nerek, powstawania blizn pozapalnych i rozwoju nadciśnienia tętniczego u dzieci. Większość autorów zgodnych jest jednak, że zakres diagnostyki zależeć powinien od wieku dziecka oraz występujących czynników ryzyka. Wspomniane zalecenia AAP z 2011 r. rekomendują niewykonywanie cystografii mikcyjnej u dzieci po pierwszorazowym epizodzie ZUM, u których stwierdza się prawidłowy obraz nerek i pęcherza moczowego w badaniu ultrasonograficznym (USG). Zalecenia NICE z 2007 r. rekomendują podejmowanie decyzji diagnostycznych w zależności od wieku dziecka – poniżej i powyżej 6. [22]. Zalecenia te uzależniają także wykonywanie badań od wyniku badania USG z okresu prenatalnego. W tab. 6 przedstawiono podsumowanie rekomendacji zawartych w zaleceniach amerykańskich i europejskich: Melbourne Royal Children’s Hospital (RCH), National Institute of Clinical Exellence (NICE), schemat top-down (TDA), American Academy of Pediatrics (AAP) oraz Italian Society of Pediatric Nephrology (ISPN) [22, 27, 28, 29, 30]. Oprócz narodowych opracowań dotyczących zaleceń diagnostyki ZUM powstają także rekomendacje poszczególnych grup eksperckich. W 2015 r. ukazały się zaproponowane przez grupę ekspertów z Centrum Zdrowia Dziec- ka standardy postępowania diagnostycznego i terapeutycznego u dzieci z ZUM, szczegółowo omawiające proces diagnostyczny [2]. Podobnie jak w zaleceniach NICE oparto się w nich na wyniku badania USG prenatalnego i przy stwierdzeniu wady u dzieci poniżej 6. z ZUM wskazane jest wykonanie pilnych badań USG, scyntygrafii nerek z użyciem etylenodwucysteiny (EC), oceny zalegania moczu w pęcherzu moczowym oraz cystografii mikcyjnej. U dzieci bez wady, przy pierwszorazowym epizodzie ZUM, przy braku atypowego lub nawrotowego przebiegu, bez dodatkowych czynników ryzyka, zaleca się wykonanie USG w ciągu sześciu tygodni z oceną zalegania moczu w pęcherzu. Przy prawidłowym wyniku badania dziecko należy skierować do obserwacji bez konieczności wykonywania badania scyntygraficznego czy też cystografii mikcyjnej. U dzieci z potwierdzonym ZUM o przebiegu ciężkim, atypowym lub nawrotowym wskazane jest wykonanie pilnej diagnostyki z badaniem USG, scyntygrafii i cystografii. Przy pierwszorazowym epizodzie ZUM u dziecka bez znanego wyniku prenatalnego badania USG, o typowym przebiegu klinicznym, bez dodatkowych czynników ryzyka wystarczy wykonanie USG z oceną zalegania moczu po mikcji. Przy prawidłowym wyniku wskazana jest jedynie obserwacja, a w przypadku wyniku nieprawidłowego – planowa scyntygrafia i w dalszym etapie cystografia mikcyjna. Cennych wskazówek, zwłaszcza dla lekarzy pediatrów i lekarzy rodzinnych, dostarczają zalecenia Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej z 2009 roku dotyczące postępowania z noworodkiem i niemowlęciem z prenatalnym podejrzeniem wady układu moczowego z precyzyjnym określeniem wielkości poszerzenia układu kielichowo-miedniczkowego (wymiarA-P miedniczki > 10 mm) wskazujący na konieczność konsultacji nefrologiczno-urologicznej [31]. Część autorów sugeruje jednak, że badanie USG może być badaniem niewystarczającym. Grupa amerykańskich urologów, w badaniu przeprowadzonym u 174 pacjentów w wieku 2–24 miesiące z pierwszorazowym epizodem ZUM wykazała, że u 24% badanych z prawidłowym wynikiem USG stwierdza się różnego stopnia odpływ pęcherzowo-moczowodowy (OPM) [32]. Dodatkowo autorzy sygnalizują, że 15% dzieci z prawidłowym obrazem badania USG miało nawroty ZUM, a 8% z nich wymagało interwencji chirurgicznej. W podsumowaniu pracy stwierdzono, że brak zmian w obrazie USG nie wyklucza istnienia odpływów pęcherzowo-moczowodowych i w wybranych przypadkach konieczności korekcji chirurgicznej. Tab. 6. Podsumowanie pięciu zaleceń dotyczących diagnostyki ZUM [26] Zalecenie USG Cystografia mikcyjna Późna scyntygrafia DMSA RCH tak chłopcy 6. tak jeśli atypowy ZUMa jeśli dodatni USG i/lub atypowy ZUMa czynniki ryzykab atypowy ZUMa atypowy ZUMa TDA nie dodatni DMSA w ostrej fazie dodatni DMSA w ostrej fazie AAP tak jeśli dodatni USG nie ISPN tak jeśli dodatni USG i/lub czynniki ryzykac dodatni USGi/lub OPM Nie zaleca się wykonywania badania scyntygraficznego w ostrym okresie choroby, bo wynik badania nie wpływa na podjęcie decyzji terapeutycznych, a jedynie może potwierdzić zmiany charakterystyczne dla ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek. Planowo scyntygrafia powinna być wykonana po 4–6 miesiącach od epizodu ZUM. Można wtedy wykazać obecność blizn... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 6 wydań czasopisma "Forum Pediatrii Praktycznej" Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej ...i wiele więcej! Sprawdź Witam Bardzo proszę o interpretacje wyników badań moczu barwa żółta przejrzystość lekko mętny bakterie 411/ul 74 wpw leukocyty5,5 1 wpw nabłonki płaskie8,5 ul 2 wpw nabłonki okrągłe 0,8 erytrocyty częściowo wyługowane 0-2 wpw leukocyty 0,2 wpw bakterie nieliczne nabłonki płaskie nieliczne Dziękuję za każdą odpowiedź Cytuj

bakterie w moczu u dziecka forum